ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ » ﺩﯾﻨﺎﺭ « ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ. ﺩﯾﻨﺎﺭ، ﻭﺍﺣﺪ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﭘﻮﻝ ﺭﻭﻡ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﯼ ﺭﻭﻡ ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻮﺩ ﻭ »ﺩﯾﻨﺎﺭﯾﻮﺱ « ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ. ﯾﮏ ﺩﯾﻨﺎﺭﯾﻮﺱ ﺭﻭﻡ ﺷﺮﻗﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺳﮑﻪ ﻧﻘﺮﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻭﺯﻧﺶ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﺮﻕ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ. ﺍﯾﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻓﺘﺢ ﺍﺭﺍﺿﯽ ﺭﻭﻡ ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ، ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺍﻭﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﻡ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺩﯾﻨﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻫﻢ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ، ﺳﻠﻄﻨﺘﻬﺎ ﻭ ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﯾﺞ، ﺩﺭ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻮﺭﻡ ﻭ ﺑﯽ ﺍﺭﺯﺵ ﺷﺪﻥ ﭘﻮﻝ، ﺍﺣﺘﯿﺎﺝ ﺑﻪ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﯼ ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﭘﯿﺶ ﺍﻭﻣﺪ . ﺍﯾﻦ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺍﻭﻟﯿﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻟﯽ، ﺳﮑﻪ ﺻﺪ ﺩﯾﻨﺎﺭ ) ﺻﻨﺎﺭ ( ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﻏﺰﻧﻮﯼ ﺿﺮﺏ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺳﻢ » ﻣﺤﻤﻮﺩﯼ « ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ، ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﻭﺭﺍﻟﻨﻬﺮ، ﺳﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﻧﻘﺮﻩ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺩﯾﻨﺎﺭﯼ ﺿﺮﺏ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﮐﻪ » ﺷﺎﻫﯽ « ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ . ﺩﺭ ﺣﻘﯿﻘﺖ، ﯾﮏ ﺷﺎﻫﯽ، ﻧﺼﻒ ﯾﮏ ﻣﺤﻤﻮﺩﯼ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﯾﮕﺮ، ﯾﮏ ﻣﺤﻤﻮﺩﯼ، ﺩﻭ ﺷﺎﻫﯽ ﺑﻮﺩ. ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﺳﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﻧﻘﺮﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ، ﺷﺎﻫﯽ ﻭ ﻣﺤﻤﻮﺩﯼ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻣﺜﻞ » ﻗﺮﺍﻥ « )ﻫﺰﺍﺭ ﺩﯾﻨﺎﺭ ( ﻭ ﺗﻮﻣﺎﻥ ) ۱۰۰۰۰( ﺩﯾﻨﺎﺭ، ﻓﻘﻂ ﻭﺍﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻋﻤﻼ ” ﻫﯿﭻ ﺳﮑﻪ ﺍﯼ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻗﺮﺍﻥ ﯾﺎ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺿﺮﺏ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ )ﮐﻠﻤﻪ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﻟﻔﻆ ﻣﻐﻮﻟﯽ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺩﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﺍﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺵ ﺭﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﺼﺐ » ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺑﺎﺷﯽ « ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺩﯾﺪ : ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺩﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ( . ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺻﻔﻮﯼ، ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺎﺱ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﺿﺮﺏ ﯾﮏ ﺳﮑﻪ ﮐﺮﺩ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵ ۲۰۰ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﯾﺎ ﺩﻭ ﻣﺤﻤﻮﺩﯼ . ﺍﯾﻦ ﺳﮑﻪ ﺑﻪ »ﻋﺒﺎﺳﯽ « ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ. ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﺯﻣﺎﻥ، ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﭘﺮﺗﻐﺎﻝ ﺑﺎ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺳﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﭘﺮﺗﻐﺎﻟﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍﯾﺞ ﺷﺪ. ﺍﯾﻦ ﺳﮑﻪ ﻫﺎ » ﺭﺋﺎﻝ « ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ) ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﺍﺕ ﺳﺎﺑﻖ ﭘﺮﺗﻐﺎﻝ، ﻣﺜﻞ ﺑﺮﺯﯾﻞ ﺍﺳﺖ(. ﺍﯾﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ، ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻭﺯﻧﺶ، ﻣﻄﺎﺑﻖ ۱۱۷۵ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺧﺮﯾﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ. ﺳﮑﻪ ﺭﺋﺎﻝ ﭘﺮﺗﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﯾﺎﻝ ﺭﻭﺍﺝ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺿﺮﺏ ﺳﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﺭﯾﺎﻝ ﺯﺩ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺒﺎﻟﻎ ﺑﺎﻻ ﺑﮑﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻓﺖ. ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻗﺮﻥ ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﯿﻼﺩﯼ، ﻧﺎﺩﺭﺷﺎﻩ ﺍﻓﺸﺎﺭ ﻫﻢ ﯾﮏ ﻧﻮﻉ ﺳﮑﻪ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵ ۵۰۰ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﺿﺮﺏ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﺳﻢ ﺧﻮﺩﺵ »ﻧﺎﺩﺭﯼ « ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ، ﺍﻣﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﺯﻭﺩ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻡ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻟﻔﻆ ﻧﺎﺩﺭﯼ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻟﻔﻆ » ﺩﻩ ﺷﺎﻫﯽ « ) ﺷﺎﻫﯽ= ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺩﯾﻨﺎﺭ: ۵۰۰ ﺩﯾﻨﺎﺭ= ﺩﻩ ﺷﺎﻫﯽ ( ﺭﻭﺍﺝ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩ. ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﺎﺟﺎﺭ، ﺳﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺷﺎﻫﯽ، ﺻﻨﺎﺭ، ﻋﺒﺎﺳﯽ، ﻭ ﺩﻩ ﺷﺎﻫﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ، ﺳﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﻫﺰﺍﺭ ﺩﯾﻨﺎﺭﯼ ﻭ ﺩﻭﻫﺰﺍﺭ ﺩﯾﻨﺎﺭﯼ ﻫﻢ ﺿﺮﺏ ﺷﺪﻧﺪ ) ﯾﮏ ﻗﺮﺍﻧﯽ ﻭ » ﺩﻭﺯﺍﺭﯼ.(« ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﯼ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﯾﮑﺪﺳﺖ ﺷﺪﻥ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺳﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﺭﯾﺎﻝ ﺑﺠﺎﯼ ۱۱۷۵ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﺒﻠﻎ ۱۰۰۰ ﺩﯾﻨﺎﺭ ) ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺮﺍﻥ ( ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ » ﺭﯾﺎﻝ « ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ. ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﻫﻢ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﻮﺭﻣﻬﺎﯼ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺭﻭﺍﺝ ﭘﻮﻝ ﮐﺎﻏﺬﯼ، ﺍﺳﮑﻨﺎﺳﻬﺎﯼ ﭘﻨﺞ ﺭﯾﺎﻟﯽ ﻭ ﺩﻩ ﺭﯾﺎﻟﯽ ) ﯾﮏ ﺗﻮﻣﺎﻧﯽ( ﭼﺎﭖ ﺷﺪﻧﺪ . ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻭﺍﮊﻩﺍﯼ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﯼ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺭﯾﺎﻝ، ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ ﺭﺳﻤﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﺍﺯ ﻭﺍﮊﻩ ﺗﺮﮐﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺩﻩﻫﺰﺍﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ۱۳۱۰ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻟﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎ ۱۰۰۰۰ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ،ﺣﺪﻓﺎﺻﻞ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ۱۷۹۸ ﺗﺎ ۱۸۲۵ ﻣﯿﻼﺩﯼ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﻭﺍﺣﺪﯼ ﻣﻌﺎﺩﻝ ۸ ﺭﯾﺎﻝ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ، ﮐﻪ ﻫﺮ ﺭﯾﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﻣﻌﺎﺩﻝ ۱۲۵۰ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﻣﯽﺑﻮﺩﻩ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﯾﮏ ﻗﺮﺍﻥ ﻭﺍﺣﺪﯼ ﺑﺮﺍﺑﺮ ۱۰۰۰ ﺩﯾﻨﺎﺭ ﯾﺎ ﯾﮏ ﺩﻫﻢ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺑﻮﺩ. ﺍﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ ۱۹۳۲ ﻣﯿﻼﺩﯼ، ۱۳۱۰ ﻫﺠﺮﯼ ﺷﻤﺴﯽ ﻫﺮ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺑﺎ ۱۰ ﺭﯾﺎﻝ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ ﺗﻮﻣﺎﻥ، ﻋﻤﻼ ﻭﺍﺣﺪ ﭘﻮﻝ ﻏﯿﺮ ﺭﺳﻤﯽ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺷﺪ . ﻣﻨﺒﻊ : ﺑﻨﮑﺮ

نظرات شما عزیزان: